[ Pobierz całość w formacie PDF ]

mówi i w tym samym momencie jego słowa nabierają mocy
sprawczej.
Mający lekko ponad czterdzieści lat James O Neal jest
ostatnim bohaterem niniejszego artykułu. Podobnie jak
Newton, a w przeciwieństwie do Bibbsa, sam zwykł porów-
nywać się do Człowieka-Słonia. W 2001 roku (autorowi nie
udało się dotrzeć do żadnej wzmianki, co się z nim działo
wcześniej) O Neal zaczął pracować w supermarkecie Safe-
way na stanowisku kasjera, co oznaczało codzienny kontakt
z dziesiątkami ludzi i narażenie na dociekliwe pytania w ro-
dzaju:  Czy możesz mi powiedzieć, jak ci się udaje wpasować
tak wspaniale w tak krytycznie nastawiony świat?  na które
odpowiada:  Ja tylko pokazuję innym: oto ja, taki, jakim
jestem 30. Stali klienci uwielbiają O Neala; podkreślają, że
jego pogoda ducha jest prawdziwą inspiracją:  Jest niesamo-
witym człowiekiem; kochamy go. Jest kimś, kto czyni twój
dzień lepszym 31.
Wśród nich znalazła się Katie Knopf, która początkowo
zaszokowana jego wyglądem, zapragnęła mu pomóc. Z dniem
30
Can you share with me how it is that you manage to fit in so beauti-
fully in the world that is so critical?; I just show people: this is who I am, the
way I am. http://lifeinthefastlane.ca/modern-day-elephant-man-heroes/
www.nfinc.org [data dostępu: 30.10.2009 r.].
31
He s an amazing man and we love him. He s the kind of person that
makes your day. Ibidem.
Piętno człowieka-słonia&
119
4 marca 2008 roku założyła Friends of James O Neal Fund-
raising, razem z działającym pod adresem http://friendsofja-
mesoneal.blogspot.com blogiem, mającym dokumentować
zbiórkę pieniędzy na operację. O Neal miał szczęście, bo
neurofibromy, które całkowicie przysłoniły lewą część jego
głowy, przestały rosnąć wraz z nim, zatem zabieg chirurgiczny
rokował duże szanse na w miarę trwałe zredukowanie piętna.
Sam O Neal został twarzą energicznie prowadzonej przez
Knopf kampanii, która rychło stała się obiektem zaintere-
sowania amerykańskich mediów. Już 6 listopada zebrane
fundusze okazały się wystarczające na przeprowadzenie ope-
racji, która zakończyła się pełnym sukcesem, przywracając
choremu niemal naturalny kształt głowy.
Na blogu można znalezć humor znany nam już ze strony
Reggiego Bibbsa. Pod datą 25 listopada Knopf zanotowała:
 James powiedział mi, że usunięty guz ważył ponad trzy
i pół kilograma! James ustanowił też szpitalny rekord ilości
potrzebnych jednostek krwi  28! A nie przymierzaliśmy się
do bicia żadnego! 32. Swoboda tej wypowiedzi i przebijająca
spod niej zażyłość dwójki przyjaciół wymownie świadczą, że
Katie Knopf, mówiąc ponownie Goffmanem, jest jedną ze
zorientowanych.
Stojąc w obliczu historii trzech współczesnych ludzi-słoni,
należy odrzucić bezrefleksyjne przechodzenie do porządku
dziennego nad ludzkim ciałem i zastanowić się, czym tak
32
James told me the tumor they removed weighed eight pounds! James
set a new record at the UW hospital for most units of blood needed  28!
We weren t going for any records! http://friendsofjamesoneal.blogspot.com
[data dostępu: 30.10.2009 r.]. Zob. E. Goffman, op. cit., s. 159 160
(szczególnie przyp. 300) o próbie przełamywania lodów z normalsami
żartem przez osoby napiętnowane.
Marcin Czajkowski
120
właściwie ono jest. Pomocne okażą się tu rozważania fran-
cuskiego filozofa Fran�ois Chirpaza, który stwierdza, iż ciało
ludzkie to  ja danej osoby w świecie fizycznym33 oraz że
człowiek przeżywa swoją historię cieleśnie (czyli żyje swoim
ciałem)34. Te dwa pozorne banały nabierają znaczenia, jeśli
je odnieść do kondycji ludzi napiętnowanych fizyczną de-
formacją.
 Cielesne przeżywanie swojej egzystencji przez człowieka
oznacza,  pisze Chirpaz  że ciało wypełnia tę [& ] egzy-
stencję pewnym ciężarem, pewną cielesną gęstością 35. Jest
to związane z zagrożeniem ugrzęznięcia człowieka w jego
własnym ciele, niedostatecznym prześwitywaniem przez nie.
A jeżeli na powierzchni ciała nie da się wyraznie odczytać,
kim dany człowiek jest, ów staje się samą tylko cielesnością36.
Wydaje się, że to właśnie przytrafiło się Reggiemu Bibb-
sowi, gdy jako nastolatek został oskarżony przez nauczyciela
o noszenie maski. Po prostu niedostatecznie prześwitywał
przez swoją zdeformowaną twarz. Wynikła z tego zapewne
obawa przed innymi spotkaniami, które zamiast utwierdzać
go w samoakceptacji, podkopywały ją. Zatem ucieczkę przed
ludzmi w izolację można w tym wypadku interpretować jako
próbę ochrony swojej tożsamości.
Cierpienie ludzi dotkniętych poważnymi zniekształce-
niami (tak psychiczne, jak i fizyczne) naprowadza na ka-
tegorię opisaną przez Gerharda Riemanna i Fritza Sch�tze
 trajektorię. Pojęcie to oznacza, w dużym uproszczeniu,
33
F. Chirpaz, op. cit., s. 34.
34
Ibidem, s. 89.
35
Ibidem.
36
Ibidem, s. 90.
Piętno człowieka-słonia&
121
bezładne procesy społeczne i procesy cierpienia, dotykające
chorego i ludzi wokół niego (krewnych, przyjaciół, personel
medyczny etc.)37. W przypadku neurofibromatozy trajektoria
nie znajduje swego pełnego odwzorowania: choroba ta nie
atakuje znienacka, przekreślając życiowe plany i wytrącając
cierpiących na nią ze zwykłego rytmu życia. Neurofibromy
rosną bowiem już od wczesnego dzieciństwa, wobec czego
nie ma żadnego  przed chorobą38. To jednak powoduje, że
wyostrza się biograficzny aspekt trajektorii: choroba Reck-
linghausena, towarzysząc nią napiętnowanym od początku
życia, wywiera na nie  oraz na tożsamości chorych  prze-
możny wpływ39.
Trajektoria niesie szereg negatywnych zjawisk, od przytło-
czenia jednostki przez okoliczności, na które nie ma wpływu
(neurofibromatoza to choroba o podłożu genetycznym),
poprzez poczucie wyobcowania (znane każdej osobie na-
znaczonej piętnem40) po osłabienie zdolności nawiązywania
i organizowania stosunków społecznych (casus Bibbsa, a  kto
wie?  niegdyś może i Newtona oraz O Neala). Jednak gdy
już jednostka dotknięta przez trajektorię osiągnie pewien
pułap cierpienia, stają przed nią nowe możliwości. Riemann
37
G. Riemann, F. Sch�tze,  Trajektoria jako podstawowa koncepcja
teoretyczna w analizach cierpienia i bezładnych procesów społecznych, przeł.
Z. Bokszański i A. Piotrowski,  Kultura i Społeczeństwo , t. XXXVI,
1992, nr 2, s. 92.
38
Zob. http://lifeinthefastlane.ca/modern-day-elephant-man-heroes/
www.nfinc.org [data dostępu: 30.10.2009 r.]: kolejne zdjęcia Eddy ego
Newtona, gdy miał lat kilka, dziesięć, kilkanaście, ogląda się niczym
historię choroby w odcinkach.
39
G. Riemann, F. Sch�tze, op. cit., s. 93.
40
E. Goffman, op. cit., passim.
Marcin Czajkowski
122
i Sch�tze zauważają, że  przygniatający i długotrwały proces [ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • supermarket.pev.pl

    •