CzapiĹski Janusz, EKONOMIA SZCZÄĹCIA I PSYCHOLOGIA BOGACTWA

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

a raczej jest, ale umiarkowanie negatywna (im większe poczucie szczęścia mieszkań-
ców, tym gorsze prognozy wzrostu gospodarczego).
bogaci
0,9
dobrostan od dochodu
dochód od dobrostanu
średnio zamożni
1,5
1,1
ubodzy
0,2
Ryc. 16. Procent wariancji w zakresie zmiany ogólnego dobrostanu psychicznego wyjaśnionej
przez zmianę dochodu osobistego po wyłączeniu efektu poziomu dobrostanu psychicznego w pier-
wszym pomiarze i procent wariancji w zakresie zmiany wysokości dochodu osobistego wyjaś-
nionej przez dobrostan psychiczny w pierwszym pomiarze po wyłączeniu wysokości dochodu
w pierwszym pomiarze w latach 2009-2011 w podziale na grupy respondentów 10% najbogatszych,
10% najuboższych i 80% średnio zamożnych według dochodu w 2009 r. (wartości większe od zera
są istotne statystycznie)
Tak więc pieniądze dają szczęście obywatelom biednych krajów, natomiast szczęś-
cie obywateli daje pieniądze bogatym krajom. Statyczny związek między bogactwem
i dobrostanem jest w obu grupach krajów podobny (jak pokazaliśmy poprzednio), ale
mechanizm tej zależności jest przypuszczalnie całkowicie odmienny. Szczęście jest bez-
produktywne, dopóki nie zostanie osiągnięty jego potencjalny poziom (set point). Po
osiągnięciu potencjalnego poziomu, ogólny dobrostan subiektywny zaczyna sprzyjać
losowi, zwiększając szanse powodzenia we wszystkich istotnych aspektach jakości życia.
Zupełnie tak, jak w pokoleniowym cyklu życia: najpierw trzeba inwestować w rozwój
dzieci, aby one same mogły zainwestować w swoje dzieci (i może częściowo spłacić dług
82 J. Czapiński
rodzicom). Pozostaje oczywiście otwarte pytanie, jaki jest mechanizm przełożenia
szczęścia na powodzenie. W przypadku relacji społecznych odpowiedz wydaje się pros-
ta: osoby szczęśliwe są bardziej atrakcyjne i otwarte na kontakty.
2
= 0,11
R
+
+
+
8,00
+
+
+
++
+
+
+ +
+
+
+
+
7,00
+
+
+
+
+
+
+
+ +
+
+
+
+
6,00
+
+
+
+
+
5,00
5,00 6,00 7,00 8,00
Poczucie szczęścia w latach 90.
Ryc. 17. Związek poczucia szczęścia w latach 90. XX w. i logarytmu wzrostu PKB
między 1995 i 2010 r. w krajach ubogich (PKB do 7 tys. dol. USA na osobę)
2
10,00
R = 0,36
+
+
+ +
+
9,00
+
+
+ +
+
+
+
++
+ +
+
+
+
+ +
+
+
8,00
+ +
7,00 +
6,00
6,50 7,00 7,50 8,00
Poczucie szczęścia w latach 90.
Ryc. 18. Związek poczucia szczęścia w latach 90. XX w. i logarytmu wzrostu PKB między
1995 i 2010 r. w krajach zamożnych (PKB powyżej 7 tys. dol. USA na osobę)
LN_PKB_2010_1995
LN_PKB_2010_1995
Ekonomia szczęścia i psychologia bogactwa 83
W wymiarze ekonomicznym możliwych mechanizmów jest kilka. Jednym z nich jest
przypuszczalnie wzrost wydajności pracy i szansa zdobycia lepiej płatnego zajęcia. Dla
powodzenia zbiorowego istnieje jeszcze dodatkowy warunek efektywnej współpracy,
o którym decyduje zespół norm, postaw i sieci społecznych, zwanych kapitałem społecz-
nym. Istotnie jak wcześniej pokazaliśmy o ile w krajach ubogich nie ma znaczącej
korelacji między dobrostanem psychicznym i różnymi miarami kapitału społecznego
(zaufaniem, etyką korporacyjną, aktywnością organizacyjną), o tyle w krajach bogatych
korelacja taka sięga 0,70. Co zatem decyduje o wzroście gospodarczym krajów ubogich?
Głównie poziom wykształcenia obywateli i konkurencyjne koszty pracy, przyciągające
obcy kapitał z obcym know-how (Czapiński, 2011b). Tworzenie własnego know-how
i własnego kapitału wymaga synergii poczucia szczęścia z wysokim kapitałem społecz-
nym. Polacy już są szczęśliwi (Czapiński, Sułek, Szumlicz, 2011), ale dla rozwoju inno-
wacyjnej gospodarki brakuje nam jeszcze kapitału społecznego.
Literatura
Ahuvia A.C. (2004) Indywidualizm-kolektywizm a kultury szcześcia. [W:] Czapiński J. (red.),
Psychologia pozytywna (ss. 319-330). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ahuvia A.C., Wong N. (1995) Materialism: Origins and implications for personal well-being. [W:]
European Advances in Consumer Research (Vol. 2, pp. 172-178), Hansen, F. (ed.). Asso-
ciation for Consumer Research: Provo, UT.
Alesina A., Di Tella R., MacCulloch R. (2004) Inequality and happiness: Are Americans.
Alpizar F., Carlsson F., Johansson-Stenman O. (2005) How Much Do We Care about Absolute
versus Relative Income and Consumption? Journal of Economic Behavior and Organization,
56(3): 405-21.
Baumeister R.F., Bratslavsky E., Finkenauer C. Vohs K.D. (2001) Bad is stronger than good.
Review of General Psychology, 5, 323-370.
Berger M.C., Leigh J.P. (1988) The effect of alcohol use on wages. Applied Economics, 20,
1343-1351.
Berridge K.C. (1999) Pleasure, pain, desire, and dread: Hidden core processes of emotion. [W:]
D. Kahneman, D. Diener, N. Schwartz (Eds.) (1999). Well-being: The foundations of hedo-
nic psychology (525-557). New York: Russell Sage Foundation.
Bj�rnskov Ch. (2011) Social Trust and Human Development. Journal of Socio-Economics, vol.
40 (2011), 753-762.
Blanchflower D.G., Oswald A.J. (1999) Well being over time in Britain and the USA. Mimeo.
Warwick University (November).
Blanchflower D.G. (2001) Unemployment, well-being and wage curves in Eastern and Central
Europe. Journal of Japanese and International Economies, 15, 364-402.
Bok D. (2010). The politics of happiness. Princeton: Princeton University Press.
Bruni L., Comim F., Pugno M. (eds.) (2008) Capabilities and happiness. Oxford: Oxford Univer-
sity Press.
Bruni L., Porta P.L. (eds.) (2005) Economics and happiness. Oxford: Oxford University Press.
Bruni L., Porta P.L. (eds.) (2007) Handbook on the economics of happiness. Cheltenham:
Edward Elgar.
84 J. Czapiński
Carol G., Felton A. (2006) Inequality and happiness: Insights from Latin America, Journal of
Economic Inequality, 4, 107-122.
Clark A.E. (2010) Work, jobs, and well-being across the millennium. [W:] Diener E., Helliwell
J.F., Kahneman D. (eds.) (2010) International differences in well-being (ss. 436-468). Ox-
ford: Oxford University Press.
Clark A.E., Frijters P., Shields M.A. (2008) Relative Income, Happiness, and Utility: An Expla-
nation for the Easterlin Paradox and Other Puzzles. Journal of Economic Literature, 46(1):
95-144.
Clark A.E., Oswald A.J. (1996) Satisfaction and comparison income. Journal of Public Econo-
mics, 61, 359-381.
Clark A.E., Diener E., Georgellis Y., Lucas R.E. (2003) Lags and leads in life satisfaction: A test [ Pobierz całość w formacie PDF ]

do ÂściÂągnięcia / pdf / download / pobieranie / ebook

Odnośniki

Drogi użytkowniku!